Luật Rooney: Vừng ơi, mở cửa!

Vì vậy mà năm 2002, NFL ra quy định buộc các CLB phải tìm được ít nhất 1 ứng viên da màu khi cần tuyển người cho ban huấn luyện. Khoảng thập niên sau nhìn lại, hiệu quả thật rất ấn tượng: có 4 nhà cầm quân da màu dự trận Super Bowls (tương đương chung kết trong bóng đá), 2 trong 5 HLV đoạt danh hiệu xuất sắc nhất năm là người da màu và số CLB do HLV da màu dẫn dắt tăng tới 6.

Ngặt nỗi, giới bóng đá vẫn cố tình phớt lờ “luật Rooney” với lập luận rằng danh sách ứng viên cần điền tên những người giỏi nhất, chứ không phải dành chỗ cho đại diện của các sắc tộc thiểu số. Lập luận này thật ra cũng rất đậm tính nhân văn: một khi tất cả đều được đặt vào cùng một điểm xuất phát, nghĩa là không ai có ý định phân biệt chủng tộc. Còn khi vẫn luẩn quẩn với khái niệm rạch ròi giữa HLV da màu với HLV da trắng, đấy đích thị là phân biệt chủng tộc. Tuy nhiên, ý tưởng tổng quát như thế tạm ổn, nhưng chi tiết cụ thể hiện thế nào? Tại Ligue 1, Antoine Kombouare (Lens) từng là nhà cầm quân da màu hiếm hoi. Tại Serie A, Clarence Seedorf trở thành HLV da màu đầu tiên trong lịch sử khi được AC Milan bổ nhiệm hồi đầu năm 2014. Tại La Liga, Frank Rijkaard thời ở Barcelona được xem là quý hiếm. Edgar Davids hiện ngồi chơi xơi nước như Jean Tigana, còn Patrick Kluivert đang nắm đội tuyển Curacao lạ hoắc… Số HLV da màu thực tế ở những giải lớn thật ra chỉ chiếm trên đầu ngón tay.

Từ thực trạng này, chẳng khó đi tới nhận định: giới HLV da màu vẫn còn bị phân biệt đối xử, cho dù không nặng nề tới mức phải dùng từ “phân biệt chủng tộc”. Dù vậy, thái độ kỳ thị của các ông chủ chỉ là một phần, còn mặt khác như cựu thủ môn tuyển Anh David Seaman từng nhận xét, hầu hết HLV da màu thật ra có chất lượng khá kém. Do đó, biện pháp ổn thỏa để giải quyết cả 2 vấn đề xem ra là cần đưa “luật Rooney” vào bóng đá để trao cho các HLV da màu thêm cơ hội và phần còn lại là buộc họ phải chứng tỏ năng lực bản thân. Vì như HLV Jose Mourinho từng khẳng định, không có ông chủ nào ngu ngốc tới mức biết người có tài mà không dùng. Đến lúc đó, số lượng HLV da màu vẫn không tăng thì có thể lý giải được. Câu chuyện của Brian Deane - cựu cầu thủ Sheffield United từng đá ở Premier League là một ví dụ. Deane từng than thở vì tài năng không được trân trọng, nên phải đến Na Uy nắm Sarpsborg 08. Thế nhưng, thành tích của HLV da màu từng được truyền thông Anh đánh bóng lên tầm người hùng thật ra như thế nào. Ở mùa đầu, Sarpsborg 08 chỉ trụ hạng nhờ thắng vòng play-off. Ở mùa kế, Sarpsborg 08 chỉ đứng giữa bảng. Còn mùa này? HLV có tên là Geir Bakke. Vậy là hiểu rồi nha!

Thiên Tứ