Nhà báo Andrew Jennings: 71 tuổi, một mình chống lại FIFA

Câu chuyện thể thao lớn nhất trong năm đã được tung ra nhưng tác giả thì đã ngủ từ lâu. Đó là buổi sáng ngày 27/5 khi điện thoại của Andrew Jennings bắt đầu reo. Cảnh sát Thụy Sĩ vừa mới tiến hành khám xét một khách sạn sang trọng ở Zurich, bắt giữ 7 nhân vật cấp cao của FIFA và buộc tội họ biển thủ 150 triệu USD. Cả thế giới sửng sốt.

Đúng hơn là đánh thức thế giới. Nếu Jennings chẳng bận rời khỏi giường, đấy là vì ông chẳng ngạc nhiên với thông tin này. Sau cùng, ông chính là người đã bắt đầu cuộc điều tra với cuốn sách được phát hành năm 2006 là “FOUL! The Secret World of FIFA: Bribes, Vote Rigging and Ticket Scandals” sau khi một phần vụ việc đã được phanh phui trên chương trình “Panorama” của BBC năm đó. Đến năm 2014, ông tung ra một cuốn sách nữa có tên gọi “Omerta: Sepp Blatter’s FIFA Organised Crime Family.”

Đối với một nhà báo đã 71 tuổi và có 50 năm dấn thân vào những câu chuyện liên quan đến tội phạm, hai cuốn sách nói trên có vẻ là ít. Tuy nhiên, cũng phải nói rằng, cho đến năm 2006 đó, Jennings mới có khoảng 15 năm theo dõi thể thao. Trước đó, những năm 1980 với ông chỉ có cảnh sát biến chất, buôn lậu ma túy ở Thái Lan và tội phạm Italia. Đến những năm 1990 mới là thể thao, trong đó đáng chú ý là vụ tham nhũng của Uỷ ban Olympic quốc tế (IOC) mà ông đã phơi bày. Riêng bóng đá và đặc biệt là FIFA, Jennings đã theo sát tổ chức này trong 15 năm qua chỉ với một suy nghĩ, trong khi các nhà báo khác thích viết về những trận đấu, cuộc đời cầu thủ, ông chỉ muốn tìm hiểu bộ mặt thật của tổ chức bóng đá quyền lực nhất thế giới.

Và sau nhiều thập kỷ bị đe dọa, bị nghi ngờ, phần thưởng cho Jennings là những mảng tối trong scandal FIFA đang dần được bóc tách.

Kẻ săn bằng chứng

Nhiều người đã tự hỏi tại sao Jennings lại có thể làm được một việc phi thường như vậy khi bản thân ông không phải là người quan tâm nhiều đến thể thao? Câu trả lời là ông có sự nhanh nhạy của một nhà báo giỏi.

Sau khi học xong, Jennings vào làm cho tờ Sunday Times ở London, nơi ông có cơ hội học hỏi kinh nghiệm của một nhà báo điều tra. Rồi chuyển sang làm cho BBC nhưng khi kênh này không phát bộ phim tài liệu của ông về tham nhũng trong Scotland Yard (Sở cảnh sát London - PV), ông rút lui và tham gia một chương trình đối thủ có tên “World in Action.” Sau đó, ông đưa cuộc điều tra cảnh sát vào cuốn sách đầu tiên của mình “Scotland Yard’s Cocaine Connection”.

“Tôi là kẻ săn bằng chứng. Nếu tôi có những bằng chứng của anh, tôi biết rõ tất cả về anh”, Jennings nói. “Nhiệm vụ của chúng tôi là điều tra, tìm kiếm bằng chứng”.

Cùng với đó là phương châm: bỏ thời gian, đào bới dưới đáy và không tin những nhân vật có quyền lực. Ông đã áp dụng 3 điều này vào những cuộc điều tra các đường dây buôn lậu ma túy và mafia Italia.

Sau đấy là thể thao. Sau khi vạch trần Scotland Yard, một đồng nghiệp tại “World In Action” tên là Paul Greengrass, người sau đó trở thành nhà sản xuất phim Hollywood, đạo diễn một vài bộ phim của Jason Bourne và gần đây là “Captain Phillips”, đã gợi ý ông nên điều tra IOC.

Chẳng bao lâu sau, Jennings viết bộ ba cuốn sách về sự lãng phí thời gian, tham nhũng và ma túy về scandal Olympic mùa đông 2002 tại thành phố Salt Lake, sự kiện đã lôi ra hàng chục quan chức IOC. Và khi chủ tịch IOC lúc đó là Juan Antonio Samaranch từ chức vào năm 2001, Jennings quyết định chuyển đề tài. “Lúc đó, tôi cũng biết được rằng bên trong FIFA có điều gì đó cần được khám phá", ông nói.

Bắt đầu cuộc chiến với FIFA

Từ những cuộc điều tra trước và nghiên cứu hình thức phạm tội có tổ chức, Jennings biết ông cần một vài nguồn tin để mở cánh cửa bí mật vào các liên đoàn bóng đá. Và cách tốt nhất là tìm kiếm những người không ưa gì FIFA hay sếp của họ trong tổ chức này.

Đó là lý do để Jennings quyết định cướp diễn đàn ở một trong những cuộc họp báo đầu tiên của Blatter tại Zurich sau khi ông này tái đắc cử chủ tịch FIFA năm 2002. Ngay khi Blatter kết thúc bài phát biểu, Jennings giật lấy micro và đặt câu hỏi: "Thưa ngài Blatter, ông đã bao giờ nhận hối lộ chưa?"

Quyết định của ông đã mang lại hiệu quả rất lớn. Mặc dù Blatter phủ nhận ông từng nhận hối lộ, cái tên Jennings một lần nữa được chú ý. 6 tuần sau, khi ông tự hỏi bao giờ những cánh cửa bí mật mới mở ra, ông đã nhận được một đống tài liệu từ một quan chức cao cấp của FIFA. Những tài liệu này đã phơi bày môi trường làm việc sang trọng của Uỷ ban điều hành FIFA, trong đó người đứng đầu không ai khác là Blatter, từ thu nhập cho đến di chuyển trên máy bay riêng, những chiếc Mercedes sang trọng…

Bị phanh phui mọi chuyện, Blatter đe dọa kiện Jennings vì nói xấu nhưng cuối cùng đã không làm vậy. Còn Jennings tiếp tục nhắm vào những nhân vật quan trọng khác của FIFA và năm 2006, ông xuất bản cuốn sách đầu tiên về tổ chức này có tên “Foul! The Secret World of FIFA: Bribes, Vote Rigging and Ticket Scandals”, trong đó buộc tội Blatter và nhiều quan chức FIFA đã nhận hối lộ.

Cũng năm đó, ông cung cấp bằng chứng chống FIFA trên chương trình “Panorama” của BBC và một lần nữa cũng trên BBC vào năm 2010.

Đối mặt

Năm 2009, Jennings nhận được một cuộc gọi từ người cung cấp tin trước đây và muốn ông gặp vài vị khách. Cuộc gặp bí mật diễn ra ở London và những vị khách được nói đến là các nhân viên đặc biệt của Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI).

Sau khi không nhận được sự giúp đỡ từ châu Âu, Jennings rất hào hứng với sự hợp tác này và ông đã cung cấp những báo cáo tài chính về Liên đoàn bóng đá Bắc, Trung Mỹ và Caribbean (CONCACAF) cho FBI.

Trong 6 năm kể từ đó, ông sử dụng các nguồn tin của mình để duy trì đường dây liên lạc với FBI, cho đến buổi sáng ngày 27/5 năm nay. Chỉ trong vòng vài phút, 7 quan chức gian lận, nhận hối lộ, rửa tiền…

Những gì diễn ra sau đấy tất cả đều đã biết và khỏi cần phải nói, Jennings đã vui mừng như thế nào trước việc các đối tượng mà ông điều tra trong 15 năm qua cuối cùng đã bị bắt giữ. Với ông, vấn đề không chỉ là bộ mặt thật của FIFA đã được vạch trần mà đơn giản hơn, ông giờ có thể trở lại với cuộc sống bình thường mà không còn phải lo nghĩ sẽ nên làm gì tiếp theo với cuộc điều tra này. 

Mạnh Hào